Καθηγητής δρ. Γιάννης Κων. Χολέβας
τ. Πρύτανης Α.Β.Σ.Π. (Πανεπιστημίου Πειραιώς)
Επίτιμος Πρόεδρος του Συνδέσμου Θεσσαλονικέων της Αθήνας
Βραβεία Ακαδημίας Αθηνών 1989 και 1996
Πρόλογος
Η πλειονότητα των έγκυρων ιστορικών του κόσμου (σύγχρονων και παλαιότερων) δέχονται ότι ο Μέγας Αλέξανδρος υπήρξε ΕΝΑΣ και ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ, ως ολοκληρωμένη προσωπικότητα, δηλαδή, μετά από σύνθεση όλων των επιμέρους στοιχείων, όπως: Στρατηλάτης και στρατηγικός νους - ιδιόμορφος κατακτητής - εκπολιτιστής - ελευθερωτής - ευφυής πολιτικός - οικουμενικό πνεύμα - ημίθεος, ήρωας και ’νθρωπος.
Αυτόν τον ΕΝΑ, τον ΠΡΩΤΟ, τον ΜΕΓΙΣΤΟ μεταξύ των "μεγάλων", τον ΑΣΥΓΚΡΙΤΟ, τον δικό μας άνθρωπο, τον Έλληνα ως τα μύχια της ψυχής του, ο οποίος ανέκραξε με υπερηφάνεια: "Ευγνωμονώ τους θεούς ότι εγεννήθην Έλλην", έπρεπε η Πατρίδα του και όλοι οι Έλληνες να τον τιμούν σύμφωνα με το μέγεθος της προσωπικότητάς του και των επιτευγμάτων του.
Γίνεται, όμως, αυτό; Επιτελούμε το χρέος μας προς αυτόν;
Το θέμα αυτό εξετάζουμε σ αυτή την εργασία μας με τίτλο: «Αλέξανδρος ο Μέγιστος και το χρέος των Ελλήνων».
Πρώτα, παρουσιάζουμε με αδιάσειστα στοιχεία την τεράστια και ανεπανάληπτη προσωπικότητά του, που πολλές φορές λησμονούμε ή υποτιμούμε και κατόπιν αναφέρουμε την άποψή μας ως προς το ΧΡΕΟΣ των Πανελλήνων απέναντι σ αυτή.
Ελπίζουμε ότι, η εργασία αυτή θα δώσει την ευκαιρία να προβληματισθούμε και να επανεξετάσουμε, τόσο συλλογικά (ως έθνος και ως πολιτεία), όσο και ατομικά, αν προσφέρουμε την τιμή που αξίζει η κορυφαία στον κόσμο και ανά τους αιώνες προσωπικότητα.
Γιάννης Χολέβας
Εισαγωγή
Ως προς τον Μέγα Αλέξανδρο οφείλουμε να υπογραμμίσουμε μια ατυχή έλλειψη: Δεν υπήρξε σύγχρονός του βιογράφος (4ος αι. π. Χ.). Αυτό είχε ως συνέπεια, να μην υπάρχει μια αυθεντική βιογραφία του, αφενός και αφετέρου να έχουν γραφεί πολλές φανταστικές ιστορίες και μύθοι γι αυτόν.
Οι θεωρούμενοι ως σχετικά αυθεντικότερες πηγές δηλ. συγγραφείς που έγραψαν γι αυτόν, έζησαν τον 1ο με 2ο αι. μ. Χ., πέντε αιώνες μετά απ αυτόν.
Οι συγγραφείς αυτοί, στα έργα των οποίων βασίσαμε κυρίως τις πληροφορίες και τα σχόλιά μας είναι οι εξής, με τα αναφερόμενα έργα τους:
1 . Φλάβιος Αρριανός «Ανάβασις Αλεξάνδρου»
2 . Διόδωρος Σικελιώτης «Ιστορική Βιβλιοθήκη», 17ο βιβλίο
3. Κοϊντος Κούρτιος Ρούφος «Ιστορία Αλεξάνδρου του Μεγάλου»
4. Πλούταρχος «Βίοι Παράλληλοι Αλέξανδρος και Ιούλιος Καίσαρ»
Κατά την Ελληνιστική περίοδο κυκλοφόρησαν δύο αγνώστων συγγραφέων έργα:
(1) του Ψευδοκαλλισθένους «Βίος Αλεξάνδρου», που θεωρήθηκε ασήμαντο και
(2) «Μυθιστόρημα του Μεγάλου Αλεξάνδρου», το οποίο πολλοί ειδικοί χαρακτηρίζουν ως αξιόλογο (Καρ. Μητσάκης). Το μυθιστόρημα αυτό κατά την Τουρκοκρατία κυκλοφόρησε εκλαϊκευμένο με τον τίτλο «Φυλλάδα του Μεγαλέξαντρου».
Από τους νεώτερους και σύγχρονους συγγραφείς, χρησιμοποιήσαμε τους λημματογράφους των Εγκυκλοπαιδειών «Πυρσός», «Ήλιος», «Υδρία», Εκδοτικής Αθηνών και τα έργα των, Ανδρ. Ανδρεάδη, Κωνστ. Παπαρρηγοπούλου, Droysen, N. G. L. Hammond, Θεοδ. Σαράντη, την έκδοση της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών «Μέγας Αλέξανδρος 2900 χρόνια από τον θάνατό του» και το έργο των μαρξιστών Γκαφούρωφ και Τσιμπουκίδη «Αλέξανδρος ο Μακεδών και η Ανατολή». Φυσικά πήραμε υπόψη μας και όλους τους συγγραφείς που αναφέρονται στο κείμενο με το έργο στο οποίο παραπέμπουμε.
Α! Ο ΕΝΑΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΘΕΟΣ/ΗΜΙΘΕΟΣ
α! Ο Ένας και μοναδικός
Βεβαιώνεται έγκυρα από τους παρακάτω συγγραφείς:
Αρριανός: «Ουκ έστιν όστις άλλος είς ανήρ, τοσαύτα ή τηλικαύτα έργα κατά πλήθος ή μέγεθος, εν Έλλησιν ή βαρβάροις απεδείξατο».
JuriendelaGravière (LesCampagnesd Alexandre, Paris, 1883-84): «Δεν υπήρξε ποτέ, παρά ένας Αλέξανδρος στην ιστορία του κόσμου».
JohannGustavDroysen (GeschichteAlexandersdesGrossen, Berlin, 1934): «Η Ιστορία δεν γνωρίζει άλλο γεγονός τόσο καταπληκτικό».
β! Θεός Ημίθεος Προφήτης
ArthurWeigall (AlexandertheGreat, London, 1949): «Υπήρξε σαφώς ένας ενσαρκωμένος θεός».
Chateaubriand: «Αν άνθρωπος ομοίασε ποτέ με θεό, αυτός πρέπει να ήταν ο Αλέξανδρος».
MauriceDruon (AlexandreleGrandoù leRomand unDieu, Paris, 1958) μετάφραση: «Αλέξανδρος ο Μέγας ή το μυθιστόρημα ενός θεού».
NationalGeographicΜάρτιος 2000 «Αλέξανδρος ο Στρατηλάτης»: «Το 332 στη Μέμφιδα ανακηρύχθηκε Φαραώ, δηλαδή νόμιμος άρχων αυτού του μεγάλου, πλούσιου και αρχαίου πολιτισμού (Αίγυπτος). Ο Φαραώ ήταν γιος του μεγαλύτερου θεού των Αιγυπτίων, του ’μμωνα Ρα. Στο ναό του ’μμωνα, το Αμμώνειο, τον υποδέχθηκαν ως θεό.
Αρριανός «Ούτε σ εμένα φαίνεται ότι χωρίς ανάμειξη θείας δύναμης γεννήθηκε ο άνθρωπος που δεν μοιάζει με κανένα άλλο από τους κοινούς θνητούς».
Κοράνιο Ο Μωάμεθ (571 632 μ. Χ.) στο Κοράνιο τον χαρακτηρίζει προφήτη και αναφέρει ότι αυτός έκτισε το «σιδερένιο φράγμα» («Πύλη του Αλεξάνδρου») για να εμποδίσει την δίοδο των άγριων νομαδικών φυλών του Βορρά, Ρωγ και Μαγώγ.
Μαρ. Ιατροπούλου Θεοχαρίδου «Ο Μέγας Αλέξανδρος στην Περσική Επική Ποίηση», Αθήνα, 2007: «Οι Πέρσες ποιητές Ναζιμί και Εσκεντέρ Ναμέ τον χαρακτηρίζουν φιλόσοφο και προφήτη».
Ανώνυμου ποιητή:
Γεννήθηκε άνθρωπος κα πέθανε Θεός.
Πέθανε στα τριαντατρία του, όπως ο Χριστός.
Πριν απ τον Χριστό, Χριστιανός.
’νθρωπος με πανανθρώπινο, οικουμενικό πνεύμα.
Αφιερωμένο στην χάλκινη προτομή του Μεγάλου Αλεξάνδρου (έργο του Λυσίππου)
Ο Αρχέλαος ή Ασκληπιάδης ο Σάμιος, έγραψε ένα επίγραμμα αφιερωμένο στην χάλκινη κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, την οποία φιλοτέχνησε ο μεγάλος γλύπτης Λύσιππος. Το επίγραμμα περιλαμβάνεται στην «Παλατιανή Ανθολογία», XVI, 120 και το μετέφρασε ο κ. Βασ. Λαζανάς ως εξής:
«Και τη μορφή και την ψυχή του βασιλιά Αλεξάνδρου
ο Λύσιππος, στο έργο αυτό, στ αλήθεια έχει δώσει.
Θαρρείς πως ο χαλκόχυτος στον Δία θα φωνάξει:
«Κράτα τον Όλυμπο εσύ. Κι ας μείνει η γη για μένα».
γ! Ο μέγιστος και ασύγκριτος
Κων. Παπαρρηγόπουλος: «η Ιστορία πρώτον αυτόν ονόμασε Μέγαν».
Στράβων (γεωγράφος της Αρχαιότητας): «Των στρατηλατών ο Μέγιστος».
Εμ. Μικρογιαννάκης, Ομ. Καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών («Συγκρίσεις Μεγάλου Αλεξάνδρου»): «Ο Αλέξανδρος ο Μέγας έχει παγκοσμιότητα και παγχρονικότητα. Μ αυτόν ως πρότυπο πλάθονται ηγέτες που παραβάλλονται προς αυτόν και συγκρίνονται. Οι κρίσεις είναι γενικώς οδυνηρές. Οι συγκρίσεις οδυνηρότερες γιατί προϋποθέτουν θέσπιση κοινώς αποδεκτών κριτηρίων και ακριβή μέτρα (πράγμα δυσέφικτο)».
Επ. Βρανόπουλος ιστορικός, συγγραφέας («Η ιδιοφυία του Μεγάλου Αλεξάνδρου): «Ανάμεσα σε όλους τους μεγάλους της παγκόσμιας Ιστορίας, δικαιότερα από όλους ονομάσθηκε Μέγας. Ο Αλέξανδρος είναι ο μόνος σε ολόκληρη την παγκόσμια Ιστορία που, είκοσι τουλάχιστον διαφορετικού πολιτισμού λαοί, τον θεωρούν στις λαϊκές τους παραδόσεις δικόν τους (Αίγυπτος, Παλαιστίνη, Συρία, Μεσοποταμία, Περσία, Πακιστάν, Αφγανιστάν Ουζμπεκιστάν, Τζακιζιστάν, Τουρκιστάν, Μογγολία, Ινδίες κ.ά. χώρες της Κεντρικής και Νότιας Ασίας).
Με ποιους, κυρίως, επιχειρείται σύγκριση του Μεγάλου Αλεξάνδρου;
1.Ο Πλούταρχος στους «Παράλληλους βίους» του αντιπαραθέτει στον Αλέξανδρο τον Ιούλιο Καίσαρα (102 44 π. Χ.) που υπήρξε πράγματι μια από τις εξοχότερες μορφές της παγκόσμιας Ιστορίας, του οποίου όμως ο βίος και η δράση δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτή του Αλεξάνδρου. Ο ίδιος όταν αντίκρυσε στο Ασκληπιείο των Γαδείρων τον ανδριάντα του Αλεξάνδρου είπε: Μεγάλου «Στην ηλικία μου ο Αλέξανδρος είχε γίνει κοσμοκράτωρ, ενώ εγώ τίποτε το ιδιαίτερο άξιο λόγου δεν έχω κάνει».
2.Νεώτεροι συγγραφείς επιχείρησαν να τον συγκρίνουν με τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη (1769 1821), που τιτλοφορήθηκε και αυτός Μέγας και που θεωρούνταν ως στρατηγικός νους. Αλλά, μπορεί να γίνει σύγκριση μεταξύ ενός στρατηλάτη που δεν γνώρισε ποτέ την ήττα (Μ. Αλέξανδρος) με ένα στρατηγό μεγάλης αξίας, του οποίου όμως η στρατιωτική δράση έληξε με μια μεγάλη ήττα στο Βατερλώ (1815);
3.Ως προς τη σύγκριση με το Μάρκο Πόλο και τον Τζεγκίς Χαν, δεν νομίζουμε ότι μπορεί να γίνει σοβαρός λόγος.
δ! Ο ηρωικός πολεμιστής νικητής του θανάτου
Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε ήρωας και από παιδί έδειξε τις πολεμικές του ικανότητες.
Όταν στη μάχη της Χαιρώνειας Αύγουστος (338 π. Χ.) οι Μακεδόνες υπό τον Φίλιππο Β νίκησαν τις συμμαχικές δυνάμεις Αθηνών Θηβών και άλλων πόλεων, επικεφαλής του ιππικού των Εταίρων (που ήταν το καύχημα του βασιλιά) ήταν ο 18χρονος γιος του Αλέξανδρος.
Ως ηγέτης-πολεμιστής μαχόταν πάντα στην πρώτη γραμμή και υπέστη τα πάνδεινα.
Όπως γράφει ο Αρριανός, δεν υπήρχε σημείο του σώματός του χωρίς τραύμα. Και όταν οι στρατιώτες του έδειξαν κάποια δυσφορία για τις ταλαιπωρίες τους, είπε: «Αλλά και ξίφει εκ χειρός τέτρωμαι, και τετόξευμαι˙ ήδη και από μηχανές βέβλημαι και λίθοις πολλαχί και ξύλοις παιόμενος υπέρ υμών και της υμετέρας δόξης και του υμετέρου πλούτου».
Στη μάχη των Μαλλών (Νοέμβριος 326) είχε τραυματισθεί τόσο πολύ και τόσο βαριά, ώστε όλοι περίμεναν τον θάνατό του. Και όμως, όπως έγραψε ο MauriceDruon (βλ. παραπάνω): «Αυτή η Νίκη κατά του θανάτου ήταν ο τελευταίος από τους θριάμβους του».
ε! Ο άξιος γιος ενός υπέροχου πατέρα
Μπορεί η προσωπικότητα και τα επιτεύγματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου να επισκίασαν αυτά του πατέρα του, αλλά, ο Φίλιππος Β δεν ήταν ένας μικρής αξίας βασιλιάς. Αντίθετα ήταν ένας μεγάλος και πανάξιος βασιλιάς.
Γι αυτόν έγραψαν:
Ο Διόδωρος: «Φίλιππος μεν ουν μέγιστος γενόμενος των επί της Ευρώπης βασιλέων».
Ο Αθηναίος μεγάλος ρήτορας Ισοκράτης απευθυνόμενος προς αυτόν: «Μέλλω γαρ σοι συμβουλεύειν προστήναι της των Ελλήνων ομονοίας και της επί τοις βαρβάροις στρατείας» (την πρώτη συμβουλή την πραγματοποίησε, την δεύτερη την πραγματοποίησε ο άξιος γιος του). Αντίθετα με τον Ισοκράτη, όπως είναι γνωστό, ο άλλος μεγάλος Αθηναίος ρήτορας Δημοσθένης εξαπέλυε αντιφιλιππικούς μύδρους.
Ο Φίλιππος ανύψωσε σε τέτοιο βαθμό το κύρος και το μεγαλείο των Μακεδόνων, ώστε ο ιστορικός Πολύβιος έγραψε: «Τίνος και τηλίκης δει τιμής αξιούσθαι Μακεδόνας, οι, τον πλείω του βίου χρόνον ου παύονται διαγωνιζόμενοι προς τους βαρβάρους υπέρ της των Ελλήνων ασφαλείας;».
Για τον Φίλιππο Β γράφηκαν ακόμα: «Ήταν διορατικός, δυναμικός, οργανωτής και άριστος στρατηγός Ο στρατός του η περίφημη «μακεδονική φάλαγγα» ήταν πολύ υψηλού επιπέδου. Το 338 είχε κυριαρχήσει ήδη σ όλη την Ελλάδα και το συνελθόν στην Κόρινθο τον ίδιο χρόνο «Συνέδριο» στο οποίο πήραν μέρος πάρα πολλές πόλεις-κράτη της εποχής, του ανέθεσε την αρχιστρατηγία για την σχεδιαζόμενη εκστρατεία κατά των Περσών που έπρεπε να τιμωρηθούν για όσα είχαν πράξει κατά της Ελλάδας. Ο Π. Κανελλόπουλος στο έργο του «Η Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας» σημειώνει «Έτσι πέθανε ο μεγάλος βασιλιάς της Μακεδονίας που ήταν ο 13ος θεός του Ολύμπου».
στ! Ο μυθικός
Είναι γνωστό ότι για όλες τις μεγάλες προσωπικότητες με παγκόσμια εμβέλεια, πλάθονται διάφοροι μύθοι. Αυτό συνέβη, σε μια τεράστια έκταση και με τον Μέγα Αλέξανδρο.
Πολύ σχετικό με το θέμα υπήρξε το έργο του αειμν. καθηγητή Στίλπωνος Κυριακίδη με τίτλο «Ο Μέγας Αλέξανδρος εις τους μύθους και τας παραδόσεις», Θεσσαλονίκη, 1927.
Μια από τις κυριότερες πηγές μύθων σχετικών με τον Μέγα Αλέξανδρο ήταν το περίφημο «Μυθιστόρημα του Μεγάλου Αλέξανδρου» της ελληνιστικής περιόδου (στο οποίο αναφερθήκαμε και παραπάνω) που κυκλοφόρησε αργότερα ως «Φυλλάδα του Μεγάλου Αλέξανδρου».
Όπως βεβαίωσε γι αυτή ο αείμν. Καθηγητής Α. Ξυγγόπουλος «περιείχε πολύ λίγα πραγματικά στοιχεία αλλά και πλήθος από φανταστικές περιπέτειες και επεισόδια μυθιστορηματικά».
Και ορθά παρατηρεί η Ε. Ε. Ράις, καθηγήτρια στην Οξφόρδη («Αλέξανδρος ο Μέγας» μετάφρ. Δεσπ. Ρισσάκη, εκδ. Νεφέλη, 2003): «Έγινε μύθος και εικόνισμα ακόμα και στους λαούς που κατακτούσε» αν και ήταν πολύ άδικη σε χαρακτηρισμούς γι αυτόν.
Στα παραμύθια για τον Μέγα Αλέξανδρο πρέπει να εντάξουμε και 1) την τριλογία του Βαλέριο Μάσσιμο Μανφρέντι «Μέγας Αλέξανδρος» (εκδ. Λιβάνη, 1999) που χρησιμοποίησε ο Στόουν για την γνωστή μετριότατη ταινία του, 2) το έργο του Κλόντ Μοσέ«Αλέξανδρος, το πεπρωμένο ενός μύθου» (εκδ. Παπαδήμα, 2000) και 3) το έργο του Τζών Μάξουελ Ο Μπράιαν «Αλέξανδρος ο Μέγας, ο αόρατος εχθρός» (εκδ. Έλλην, 2000).
Β! Ο ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗΣ Ο ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΝΟΥΣ Ο ΗΓΕΤΗΣ
α! Ο Στρατηλάτης
Στράβων: «Μέγιστοι των στρατηλατών όσοι δύνανται γης και θαλάσσης άρχειν, έθνη και πόλεις συναγαγόντες εις μιαν εξουσίαν και διοίκησιν πολιτικήν». (Εννοούσα το επίτευγμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου).
Διόδωρος: «Ήταν ορθότατη η απόφαση του (Πανελληνίου) Συνεδρίου της Κορίνθου που τον επέλεξε ως αρχιστράτηγο με απόλυτη εξουσία».
Την αξία του ως Στρατηλάτη δικαιολογεί απολύτως η πορεία του κατά την εκστρατεία της Ασίας:
Σε ηλικία 20 ετών, το 336 π. Χ. διαδέχθηκε τον δολοφονηθέντα πατέρα του στον θρόνο.
Το 334 π. Χ. δύο χρόνια μετά επικεφαλής στρατού από 6.000 ιππείς και 43.000 πεζούς, διέβη τον Ελλήσποντο.
Τρεις ήταν οι κύριες μάχες που έδωσε κατά των Περσών και οι τρεις ήταν νικηφόρες:
1. Τον Μάιο 334 π. Χ. έγινε η μάχη του Γρανικού. Σ αυτήν οι Πέρσες παρέταξαν 15.000 ιππείς και 46.000 πεζούς. Η περίφημη «μακεδονική σάρισα», ξύλινο δόρυ μήκους 5 μ., έδρασε. Και ο Αλέξανδρος έδωσε τα πρώτα δείγματα στρατηγικής ιδιοφυίας και ηγετικής προσωπικότητας.
2. Στη μάχη της Ισσού (333 π. Χ.) οι δυνάμεις ήταν περίπου 50.000 του Μεγάλου Αλεξάνδρου και 70.000 των Περσών, οι οποίοι κατανικήθηκαν. Ο Δαρείος τράπηκε σε φυγή εγκαταλείποντας την οικογένειά του (μητέρα, σύζυγο και θυγατέρες) στα χέρια του Αλεξάνδρου, ο οποίος φέρθηκε άψογα απέναντί τους.
3. Η τρίτη και τελευταία μάχη, όπου οριστικά κατατροπώθηκαν οι Πέρσες, δόθηκε στα Γαυγάμηλα (βόρεια της σημερινής Βαγδάτης), τον Οκτώβριο 331 π. Χ. Σ αυτήν οι Πέρσες παρέταξαν τεράστια δύναμη, κατ άλλους 600.000 και κατ άλλους 1.000.000. Η διαφορά δυνάμεων ήταν τεράστια, αλλά νίκησε η ιδιοφυία του Μακεδόνα Στρατηλάτη.
β! Ο στρατηγικός νους
Οι στρατηλάτες ενδέχεται να στηρίζονται στη μεγάλη δύναμη στρατού που χρησιμοποιούν ή σε εξαγορές αντιπάλων κ.λ.π.
Ο Μέγας Αλέξανδρος κέρδιζε τις μάχες με τη στρατηγική ιδιοφυία που διέθετε.
Ο Αρριανός τον αποκάλεσε «στρατηγών αξιοστρατηγότατον».
Ο Κων. Παπαρρηγόπουλος «Στρατηγική μεγαλοφυία».
Και ο N. Hammondέγραψε: «Στη στρατηγική δεν τον ξεπέρασε κανένας».
Θ. Σαράντης, συν/ρχης ε.α. («Ο Μέγας Αλέξανδρος από την Ιστορία έως τον θρύλο», 1970): «Ήταν ο πρώτος που δίδαξε τις αρχές του πολέμου Τίποτε από τότε δεν έχει προστεθεί στην Στρατηγική και την Τακτική».
Στα Γαυγάμηλα όπου αντιμετώπισε μια τεράστια δύναμη Περσών, όπως αναφέραμε παραπάνω, παρέσυρε τον Δαρείο να πιστέψει ότι η επίθεσή του θα γινόταν στα πλάγια και όταν το κέντρο αποδυναμώθηκε εξαπέλυσε την επίθεσή του.
Είχε την αξιοθαύμαστη δύναμη να αρπάζει τις ευκαιρίες και να κάνει τις σωστές κινήσεις στον δέοντα χρόνο (timing), τόπο και με τον δέοντα, κάθε φορά, τρόπο.
γ! Ο ικανότατος Ηγέτης
Κ. Παπαρρηγόπουλος: «Συγκέντρωνε όλες τις αρετές, όσες ο Όμηρος αποδίδει εις τον θούρον ’ρην και εις την πολύβουλον Αθηνάν» (δηλαδή δύναμη και σοφία).
Ο Αρριανός παραθέτει τις εξής καταπληκτικές ηγετικές ικανότητές του: 1) Διέκρινε την, κατά περίπτωση, ενδεικνυόμενη ενέργεια. 2) Μπορούσε να βγάζει τα ορθά συμπεράσματα από τη μελέτη οποιουδήποτε προβλήματος. 3) Ήξερε καλά, πώς να οργανώνει, να εξοπλίζει και να παρατάσσει τα στρατεύματά του. 4) Εξύψωνε το φρόνημα των στρατιωτών. 5) Κυρίευε από τον εχθρό ό,τι και όσα έπρεπε. 6) Σεβόταν απολύτως τις συμφωνίες που έκανε. 7) Είχε την ευφυία να αντιλαμβάνεται και να αποφεύγει τις παγίδες και τις απάτες που οργάνωναν οι άλλοι σε βάρος του. 8) Ήταν πάντα και παντού ο πρώτος.
Αρχή του ήταν η απηνής καταδίωξη των στρατευμάτων που νικούσε, ώστε να μη βρίσκει ο εχθρός χρόνο για ανασυγκρότηση.
Προσάρμοζε την τακτική του στο περιβάλλον.
Μεριμνούσε πάντα για την διατροφή και διαμονή των στρατιωτών του.
Οργάνωνε κατάλληλα τα εδάφη που κατακτούσε και προήλαυνε μόνο αν ήταν εξασφαλισμένα τα νώτα του.
Ηγετική ομάδα. Το άμεσο περιβάλλον του Αλεξάνδρου αποτελούσαν οι Εταίροι που ήταν αξιωματούχοι, αλλά και φίλοι.
Πιο κοντά του όμως βρισκόταν η «Ηγετική Ομάδα» που την αποτελούσαν οι εξής «δικοί του» άνθρωποι: 1) Ηφαιστείων (ο φίλτατός του, alter ego), 2) Κοίνος του Πολεμοκράτους, 3) Κρατερός του Αλεξάνδρου, 4) Πτολεμαίος του Λάγου, 5) Σέλευκος του Αντιόχου, 6) Φίλιππος του Μαχάτα και 7) Παρμενίων του Φιλώτα.
δ! Ο ανίκητος Ο αποκλειστικά νικητής
Ο Μέγας Αλέξανδρος το τονίσαμε και παραπάνω δεν μπορεί να συγκριθεί με κανένα άλλο στρατιωτικό Ηγέτη όλου του κόσμου, ανά τους αιώνες. Γιατί όλοι αυτοί (π. χ. Ιούλιος Καίσαρ, Ναπολέων, κ. ά.) είχαν μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες, αλλά γνώρισαν και ήττες. Ενώ ο Αλέξανδρος (και γι αυτό Μέγιστος μεταξύ των Μεγάλων) δεν υπέστη ποτέ ήττα. Υπήρξε αήττητος, αποκλειστικά νικητής.
Γι αυτόν έγραψε:
Ο Διόδωρος: «Την μεν γαρ Πυθίαν ανίκητον αυτόν ωνομακέναι».
Και ο Reinach: «Ο Αλέξανδρος κέρδισε όλες τις μάχες».
Γ! Ο ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟΣ
α! Υπήρξε πάντα «πρότυπο» για μίμηση
Ο Αρριανός τον αποκαλεί: «φιλοπονότατον» (δηλ. ακούραστο), «ανδρειότατον», φιλοτιμότατον», φιλοκινδυνότατον» (δηλ. ριψοκίνδυνο).
Υποβαλλόταν πάντα στις ίδιες ταλαιπωρίες, όπως και οι στρατιώτες του. Και κάποτε τους είπε σε δημόσια συνάθροιση: «Ποιος από σας κοπίασε για μένα, όσο εγώ για κείνον».
Τον Αύγουστο του 325 π. Χ. η στρατιά διέσχιζε την φοβερή έρημο της Γεδρωσίας και όλοι οι στρατιώτες διψούσαν έντονα. Κάποιος στρατιώτης τυχαία βρήκε κάπου λίγο νερό το οποίο τοποθέτησε στο κράνος του και το έφερε στον Αλέξανδρο για να ξεδιψάσει. Τότε ο βασιλιάς, αντί να ικανοποιήσει την δίψα του, πήρε το κράνος και έχυσε στο χώμα το νερό μπροστά στα μάτια όλων. Θέλησε να παραμείνει διψασμένος στο μέγιστο βαθμό, όπως όλοι όσοι ήταν μαζί του. Δεν δέχθηκε την διάκριση! ’ραγε πόσοι βασιλιάδες θα έκαναν το ίδιο, κάτω από τις ίδιες συνθήκες;
Και σχολιάζει ο Αρριανός: «Τούτο εγώ είπερ τι άλλο το έργον εις καρτερίαν τε και άμα στρατηγίαν επαινώ Αλέξανδρον».
β! Ο ιπποτισμός του
Όταν, κατά τη μάχη της Ισσού, αιχμαλωτίσθηκαν όλα τα μέλη της οικογένειας του Δαρείου (η μητέρα του Σισύγαμβις, η σύζυγός του Στάτειρα και οι τρεις κόρες του), ο Αλέξανδρος, αφού χαιρέτισε με σεβασμό, διέταξε να τους προσφέρεται ό,τι ζητούν και να ζουν «βασιλικά», όπως και πρώτα.
Η μητέρα του Δαρείου, τόσο αγάπησε τον Αλέξανδρο σαν παιδί της ώστε, όταν έμαθε τον θάνατό του, βυθίσθηκε σε τέτοια θλίψη που την οδήγησε σε θάνατο.
γ! Ομιλητής με ειλικρίνεια, επιχειρήματα και πειθώ
Σε ορισμένες περιπτώσεις ο Μέγας Αλέξανδρος χρειάσθηκε να απευθυνθεί στους στρατιώτες του. Και σ αυτές επέδειξε ένα ακόμη χάρισμά του: την ειλικρίνεια που συνοδευόταν από πεντακάθαρα επιχειρήματα και γι αυτό λειτούργησαν ως πειθώ.
Τρεις ήταν οι κυριότερες περιπτώσεις ομιλιών του σε μεγάλες συναθροίσεις στρατιωτών:
1. Η πρώτη το φθινόπωρο του 326 π. Χ. στον ποταμό Ύφαση (σήμερα Beasστα βάθη της Ινδίας, στην Προφθασία). Οι στρατιώτες του, επηρεασμένοι από την πολύ μεγάλη κόπωση, λόγω, αφενός των συνεχών μαχών και αφετέρου των ιδιαίτερα σκληρών φυσικών συνθηκών τις οποίες αντιμετώπιζαν, εκδήλωσαν την επιθυμία τους να επιστρέψουν στην Πατρίδα. Ο Αλέξανδρος θύμωσε πολύ αλλά ο θυμός του πέρασε γρήγορα. Και τότε είπε ότι, θα είχαν μεγάλα πλεονεκτήματα όσοι θα συνέχιζαν μαζί του, ταυτόχρονα όμως κήρυξε το τέλος της εκστρατείας και την επιστροφή στην Ελλάδα όσων το επιθυμούσαν. Αλαλαγμοί χαράς και ικανοποίησης ακούσθηκαν από όλους τους ακροατές του. Η αγάπη και η πίστη τους, άλλωστε, στον Ηγέτη τους, ήταν δεδομένη.
2. Τον Ιούλιο 324 π. Χ. στην Ώπι προκλήθηκε αναταραχή που οφειλόταν στο ότι ο Μέγας Αλέξανδρος αποφάσισε να στείλει πίσω στη Μακεδονία τους απομάχους λόγω τραυματισμού ή μεγάλης ηλικίας. Οι στρατιώτες παρεξήγησαν την πρόθεσή του (που ήταν, να γυρίσουν οι απόμαχοι στα σπίτια τους για να ξεκουραστούν και να αφοσιωθούν στις οικογένειές τους μετά από σκληρούς αγώνες, ταλαιπωρία και κόπωση) και πίστεψαν ότι πήρε αυτή την απόφαση για να αντικαταστήσει αυτούς που θα έφευγαν με Πέρσες. Η ατμόσφαιρα ήταν βαριά και ο Αλέξανδρος αναγκάσθηκε να μιλήσει. Είπε συγκλονιστικά πράγματα: «Ο Φίλιππος σας παρέλαβε νομάδες και φτωχούς και σας μετέβαλε από δούλους σε κυρίαρχους. Εγώ, ό,τι βρήκα το μοίρασα σε σας. Όλα είναι δικά σας. Για μένα δεν κράτησα τίποτε». Μίλησε από την καρδιά του, είπε αλήθειες και η αναταραχή σταμάτησε.
3. Το επόμενο βήμα ήταν να οργανώσει ένα «συμπόσιο συμφιλίωσης» μεταξύ Μακεδόνων και Περσών (Ιούλιος 324 π. Χ.). Κατά τις περιγραφές, συνολικά παρακάθισαν 9.000 προσκεκλημένοι. Κοντά του κάθισαν οι Μακεδόνες, κατόπιν οι Πέρσες (αξιωματούχοι, προύχοντες) και μετά απ αυτούς, ορισμένοι αντιπρόσωποι από άλλους λαούς της Ασίας. Εκεί ο Αλέξανδρος έκανε μια Προσευχή. ( Στο «Μυθιστόρημα του Μεγάλου Αλεξάνδρου» και στη Φυλλάδα του Μεγαλέξαντρου» γίνεται λόγος για «Όρκο του Μεγάλου Αλεξάνδρου». Και αυτό κυκλοφορεί και είναι γνωστό σε πολλούς. Πρόκειται για λάθος).
Και ο Ν. Ηammond, βασιζόμενος στον Αρριανό γράφει: «Ο Αλέξανδρος προσευχήθηκε υπέρ της ομόνοιας και της συγκυριαρχίας Μακεδόνων και Περσών. Την ίδια ευχή επανέλαβαν όλοι οι παρόντες και όλοι μαζί τραγούδησαν τον ύμνο της Νίκης. Ήταν ο θρίαμβος της ασιατικής πολιτικής του Αλεξάνδρου Μακεδόνες και Ασιάτες θα μοιράζονταν ως ίσοι τη διοίκηση του βασιλείου της Ασίας». Τα παραπάνω βεβαίωσαν και ο Πτολεμαίος (αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυς), όπως και ο Πλούταρχος και ο Στράβων.
Υποδειγματικός ο Μέγας Αλέξανδρος και ως προς τη συμφιλίωση των Μακεδόνων όχι μόνο με τους Πέρσες, αλλά και με άλλους λαούς (Ινδοί, Ιουδαίοι, Αιγύπτιοι κ. ά.).
Δ! ΙΔΙΟΜΟΡΦΟΣ ΚΑΤΑΚΤΗΤΗΣ
Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΩΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ
α! Ο κατακτητής που λατρεύτηκε
Κων. Παπαρρηγόπουλος: «Των κατακτητών ο μέγιστος». Ασύλληπτη η έκταση των εδαφών που κατέκτησε.
Montesquieu (L esprit des lois, 21 τόμοι. 1689 1755): «Ιδού λοιπόν κατακτητής, του οποίου τον θάνατο θρήνησαν όλα τα έθνη που κατακτήθηκαν απ αυτόν. Ιδού σφετεριστής που τον έκλαψε ακόμα και ο βασιλικός οίκος που κατάργησε (περσική αυτοκρατορία). Παρόμοιο φαινόμενο για κανέναν άλλον δορυκτήτορα δεν αναφέρει η Ιστορία».
G. Radet (AlexandreleGrand, Paris, 1931): «Με τέτοιον καταπληκτικό βασιλιά, μπορούσαν να υπάρξουν όρια για την Ελλάδα;».
β! Ο ελευθερωτής
Γκαφούροφ Τσιμπουκίδης: «Σκοποί του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία ήταν, 1) η εκδίκηση κατά των Περσών για τις εκστρατείες τους στην Ελλάδα και 2) η απελευθέρωση από τον περσικό ζυγό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας (με τη μάχη της Ισσού).
Droysen: «Οι πόλεις της Μικράς Ασίας χάρη στον Αλέξανδρο, κέρδισαν την πραγματική τους ελευθερία και αυτονομία».
γ! Ο εκπολιτιστής
Πλούταρχος: «Στερήθηκαν τον ουρανό (σημ. μεταφορικά) τα μέρη εκείνα που δεν γνώρισαν τον Αλέξανδρο».
W. Tarn (AlexandertheGreat, Cambridge, 1948): «Ο Αλέξανδρος είχε καθαρά εκπολιτιστικούς σκοπούς, δεν τον ενδιέφερε η αρπαγή ξένων περιοχών, αλλά, η αρχηγία του αρχαίου κόσμου».
Γκαφούροφ Τσιμπουκίδης: «Οι αντικειμενικές συνέπειες της κατάχτησης οδήγησαν στον συνδυασμό των ελληνικών και των ανατολικών βάσεων».
Χρ. Ζαλοκώστας («Μέγας Αλέξανδρος»): «Επέβαλε στους Σκύθες να θάβουν τους νεκρούς τους, αντί να τους τρών. Τους Σογδιανούς να γηροκομούν τους γονείς τους, αντί να τους σκοτώνουν. Τους Πέρσες να σέβονται τις μητέρες τους και να μην τις παντρεύονται. Απαγόρευσε στους Βακτριανούς ν αφήνουν άταφους τους νεκρούς για να τους τρων οι γύπες, όπως όριζε η λατρεία του Ζωροάστρη ».
Πολλοί λαοί της Ασίας και όχι μόνο, αισθάνονται υπερήφανοι θεωρώντας τους εαυτούς τους απογόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπως:
η Φυλή Καλάς στο Β.Δ. Πακιστάν, η οποία στο λεξιλόγιό της χρησιμοποιεί ελληνικές λέξεις
οι κάτοικοι του οροπεδίου Καϊμπέρ των Ινδιών
η Φυλή Χούτζα σε ορεινή περιοχή ύψους 2.300 μ.
Αλεξ. Στεφανοπούλου («Scoup, όσα δεν δημοσιεύθηκαν», Αθήνα, 2008): «Παραμένει για μένα μυστήριο, με ποιόν τρόπο ο Αλέξανδρος είχε κατορθώσει να αφήσει σε τόσους λαούς την εικόνα, όχι ενός κατακτητή, αλλά, ενός ξεχωριστού ήρωα που τους έκανε την τιμή να φτάσει ως την χώρα τους. Στο Πακιστάν ο Αλέξανδρος κατασκεύασε μεγάλα έργα. Ίδρυσε την πόλη Τάξιλα και άλλες ».
Χλόη Τριανταφύλλου («Πέρα στο Σουδάν», Αθήνα, 2004): «Στα βουνά της Ερυθράς Θάλασσας ζει μια νομαδική φυλή, οι Beza.Τμήμα της φυλής που θεωρούνται εξαίρετοι κυνηγοί είναι οι Handedouá, που υπερηφανεύονται ότι είναι απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Πράγματι ο Μέγας Αλέξανδρος είχε στρατοπεδεύσει στα μέρη τους και έμεινε αρκετούς μήνες, όταν πήγαινε στην Αβησσυνία Πολλοί απ αυτούς έχουν γαλανά μάτια και ελληνική κατατομή, η δε διάλεκτός τους περιέχει παραφρασμένες ελληνικές λέξεις».
δ! Ο μεγάλος πολιτικός νους
Είναι αξιοθαύμαστα τα επιτεύγματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου ως πολιτικού.
’θλο απετέλεσε η προσέγγιση που επέτυχε ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση.
Πράξη μεγάλης σημασίας ήταν η εξαίρετη συμπεριφορά που επέδειξε προς την οικογένεια του Δαρείου η οποία αιχμαλωτίσθηκε στη μάχη της Ισσού.
Μεγάλης πολιτικής σημασίας ήταν ο σεβασμός των ηθών και των εθίμων των λαών που κατακτούσε, οι οποίοι τον αντάμειψαν με σεβασμό και αγάπη. Το ίδιο ισχύει και για την ένταξη στην ακολουθία του Περσών ευγενών.
Πολιτικό μέτρο ήταν η αποκατάσταση του Ινδού ηγεμόνα Πώρου στο βασίλειό του, όπως και του βασιλιά της Ταξίλης, Ταξίλη.
Για να δημιουργήσει ακατάλυτους δεσμούς αίματος μεταξύ Μακεδόνων και Περσών οργάνωσε 10.000 γάμους στα Σούσα (324), όπου και ο ίδιος, για να δώσει το παράδειγμα νυμφεύθηκε την θυγατέρα του Δαρείου Βερσίνη (κατ άλλους την Στάτειρα).
Ευφυέστατα όρισε την Βαβυλώνα πρωτεύουσα του κράτους του που απλωνόταν από το Ιόνιο Πέλαγος μέχρι τα όρια της Κίνας, γιατί η Βαβυλώνα βρισκόταν ακριβώς στο μέσον.
Ορθή πολιτική πράξη, που είχε ευμενέστατο αντίκτυπο σ όλη την Ελλάδα, ήταν η αμνήστευση των 20.000 Ελλήνων που υπηρέτησαν ως μισθοφόροι στη στρατιά του Δαρείου. Αυτό έγινε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 324 π. Χ. και το μήνυμα μετέφερε ο Σταγιρίτης Νικάνωρ.
ε! Ο Οραματιστής της Οικουμενικότητας
Πλούταρχος: «Ένα δήμον ανθρώπων άπαντας αποφήναι».
Διόδωρος: «Σ αυτό το χρονικό διάστημα, έφτασαν πρέσβεις από όλη, σχεδόν, την Οικουμένην, από τους οποίους, άλλοι τον συνέχαιραν για τα κατορθώματά του, άλλοι τον στεφάνωναν, άλλοι ζητώντας φιλία και συμμαχία και πολλοί με προσφορά μεγαλοπρεπών δώρων». Ήταν πρέσβεις από την Ευρώπη (Ιλλυριοί, Γαλάτες), από τις πόλεις και τους λαούς της Ασίας και από την Αφρική (Καρχηδόνιοι, Λιβυοφοίνικες).
Σημ. Η οικουμενικότητα του πνεύματός του διείπε και την «Προσευχή» του στη συγκέντρωση των 9.000 Μακεδόνων, Περσών κ. ά. (Βλ. παραπάνω παρ. Β/γ)
στ! Η οικονομική του σκέψη και τα θαυμαστά οικονομικά του επιτεύγματα
V. Durcey (HistoiredesGrecs, 1889): «Το εμπόριο, ενωτικός δεσμός των λαών, αναπτύχθηκε κατά θαυμάσιο τρόπο και είχε στην διάθεσή του νέες ειρηνευμένες οδούς, λιμάνια, νεώρια, σταθμούς ανεφοδιασμού. Η βιοτεχνία κινήθηκε ζωηρά από τους ατελείωτους θησαυρούς, οι οποίοι άλλοτε έμειναν ανεκμετάλλευτοι και τους οποίους ο Αλέξανδρος προώθησε στην κυκλοφορία.».
Ο Αλέξανδρος πραγματοποίησε το άνοιγμα των αστικών αγορών.
Σε κάθε περιφέρεια δημιούργησε εμπορικά κέντρα.
Τεράστιος υπήρξε ο οικονομικός και κοινωνικός ρόλος των πολλών νέων πόλεων που ίδρυσε, τις οποίες ο Πλούταρχος υπολόγισε σε 70 (και άλλοι σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό). Μόνο στο Πακιστάν έκτισε 5 μεγάλες Αλεξάνδρειες. Γέμιζε τις πόλεις με μεγάλο αριθμό κατοίκων και μεριμνούσε για την οικονομική τους ανάπτυξη.
Κατασκεύασε δρόμους, διώρυγες, λιμένες, αρδευτικά δίκτυα, κ. ά.
Οι νέες πόλεις μετέβαλαν την κλειστή οικονομική και κοινωνική δομή σε ανοιχτή και προοδευτική οικονομία.
Ο N. Hammondέκανε εμπεριστατωμένη ανάλυση της οικονομικής πολιτικής του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των αποτελεσμάτων της, όπως: 1) Η οικονομική ανάπτυξη κράτησε ενωμένη την Ασία. 2) Ενθάρρυνε την μετάσταση από την κτηνοτροφία στην γεωργία και δίδαξε ελληνικές μεθόδους για εντατικές καλλιέργειες. 3) Με τις πόλεις ίδρυσε «αστικά κέντρα». 4) Το εμπόριο αυξήθηκε ταχύτατα με ασφάλεια και χωρίς δασμούς από την Ελλάδα ως τον Υφάση (προδρομική μορφή Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών). 5) Διευκόλυνε τις επικοινωνίες με τη λειτουργία δρόμων, γεφυριών κ. ά. 6) Ανέπτυξε το θαλάσσιο εμπόριο ανάμεσα στον Περσικό Κόλπο και στο Ινδό ποταμό. 7) Κυκλοφόρησε ένα χρυσό και ένα ασημένιο νόμισμα, πραγματικής αξίας, που έγινε δεκτό από τις ανατολικές χώρες, και καθόρισε τη μεταξύ των δυο νομισμάτων σχέση. 8) Έγινε η αλλαγή από την ανταλλακτική στην καπιταλιστική οικονομία.
_Στην διάρκεια της εκστρατείας έκανε και έρευνες κλιματολογικές, γεωλογικές, υπεδάφους κ. ά. Στην Βακτριανή το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του προσέλκυσε το «φλεγόμενο νερό» που δεν ήταν άλλο από το πετρέλαιο, το οποίο όμως τότε είχε περιορισμένη σημασία.
Ειδικοί, με εντολή του διερεύνησαν τα ινδικά ορυχεία και άλλοι τα αίτια των πλημμυρών του Νείλου.
ζ! Ο αυστηρός τιμωρός των παρεκτρεπομένων
Ο Μέγας Αλέξανδρος που ήταν άψογος στο ήθος και τις συμπεριφορές του αξίωνε από όλους να δείχνουν υποδειγματική συμπεριφορά και ήταν αμείλικτος τιμωρός προς αυτούς που αυθαιρετούσαν, τους αυταρχικούς, τους καταχραστές και τους προδότες.
Τιμώρησε σκληρά τους συνωμότες που οργάνωναν στάση και δολοφονία του.
Διόδωρος: «Όταν έμαθε ότι ορισμένοι στρατηγοί και σατράπες (πολιτικοί διοικητές) έδειχναν ανεπίτρεπτη συμπεριφορά, τους τιμώρησε και τους αντικατέστησε. Προειδοποίηση και για τους άλλους.
Όταν πληροφορήθηκε ότι μερικοί μισθοφόροι μάζευαν χρήματα, τους απέλυσε».
Αισθάνθηκε θλίψη και απογοήτευση όταν διαπίστωσε την κατάχρηση που έκανε ο έμπιστός του θησαυροφύλακας ’ρπαλος του Μαχάτα, ο οποίος εξαφανίσθηκε με τα κλοπιμαία.
Την προδοσία ποτέ δεν ανέχθηκε, ακόμα και σε βάρος των εχθρών! Ο σατράπης της Βακτριανής Βήσσος πρόδωσε τον βασιλιά των Περσών Δαρείο, που πέθανε. Τον καταδίωξε αμείλικτα και τον σκότωσε.
η! Ο εξερευνητής
Στράβων («Γεωγραφικά»): «Ο μεν γαρ Αλέξανδρος της Ασίας πολλήν ανακάλυψιν ημίν και των βορείων της Ευρώπης άπαντα μέχρι του Ίστρου»(Δούναβη).
Droysen: «Ο Αλέξανδρος αναζητούσε συνεχώς νέες ναυτικές επικοινωνίες και γνώριζε την θαλάσσια οδό από τον Ινδό στον Τίγρη και Ευφράτη» (ποταμοί).
Στο Ινδικό Καύκασο επιδόθηκε σε κλιματολογικές και γεωλογικές παρατηρήσεις.
Ε! ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΟΥ
Ο Μέγας Αλέξανδρος αποδεικνύεται ότι έτρεχε αιώνες πιο μπροστά από την εποχή του και ότι εφάρμοσε ορισμένες αντιλήψεις που αναπτύχθηκαν τον 20ο αιώνα (σύγχρονές μας).
α! Ο εφαρμοστής των Ανθρωπίνων Σχέσεων στο στράτευμά του
Διατηρούσε σχέσεις αγάπης και αμοιβαίας εμπιστοσύνης με τους στρατιώτες του.
Ήταν ανθρώπινος και ίσος, χωρίς διάκριση, σε κινδύνους, μάχες, κακουχίες και τραυματισμούς.
Reinach: «Κανείς εκτός από τον Αλέξανδρο δεν μπόρεσε να εμπνεύσει μεγαλύτερη αφοσίωση και περισσότερη εμπιστοσύνη στους στρατιώτες του και κανείς δεν μπόρεσε να εισπράξει απ αυτούς μεγαλύτερο ωφέλιμο έργο».
Όταν κατάλαβε ότι τον πλησίαζε ο θάνατος, ζήτησε να αποχαιρετίσει τους στρατιώτες του.
Ήταν ξαπλωμένος πάνω σε ένα ανάκλιντρο και πέρασαν από μπροστά του όλοι οι στρατιώτες. Αυτός, καταβεβλημένος κινούσε το χέρι του αποχαιρετώντας τους κι αυτοί, με δάκρυα στα μάτια ανταποδίδοντας τον χαιρετισμό, σήκωναν ψηλά το χέρι τους. Εκεί, κοντά στο τέλος επιβεβαιώθηκαν οι στενές ανθρώπινες σχέσεις που συνέδεαν τον μεγάλο Ηγέτη με του συμπολεμιστές του.
β! Ο εφαρμοστής της Τεχνικής των Δημοσίων Σχέσεων
Αφορά τις σχέσεις με πρόσωπα και ομάδες που δεν ανήκουν στο άμεσο περιβάλλον ενός ατόμου.
Ο Αλέξανδρος:
1. ’πλωνε χέρι φιλίας και συνεργασίας με όλους τους κατακτώμενους λαούς.
2. Στους Ασιάτες ηγέτες που παραδίνονταν πρόσφερε πλούσια δώρα.
3. Μερικούς από τους Πέρσες σατράπες (διοικητές) τους άφησε στη θέση τους με διακριτική συνδιοίκηση από Έλληνες.
4. Μεγάλη απήχηση είχαν οι γάμοι του, τόσο με τη θυγατέρα του Δαρείου Βερσίνη (ή Στάτειρα), όσο και με την θυγατέρα του Ώχου (Αρταξέρξη) που βασίλευσε πριν τον Δαρείο Παρυσάτιδα.
5. Ήταν τέτοια η συμπεριφορά του προς την οικογένεια του Δαρείου, ώστε η μητέρα αυτού Σισύγαμβις τον αγάπησε σαν παιδί της.
6. Ευφυεστάτη πράξη δημοσίων σχέσεων ήταν οι γάμοι των 10.000 Μακεδόνων με Ασιάτισσες.
ΣΤ! Ο ΠΑΝΩ ΑΠ ΟΛΑ, ΕΛΛΗΝΑΣ
«ΕΥΓΝΟΜΩΝΩ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ ΟΤΙ ΕΓΕΝΝΗΘΗΝ ΕΛΛΗΝ»
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
α! Η Μόρφωση και τα «πιστεύω» του
Όταν ο Αλέξανδρος ήταν 13 χρόνων, ο πατέρας του Φίλιππος κάλεσε τον Αριστοτέλη και του ανέθεσε τη μόρφωση του γιου του.
Η διδασκαλία διήρκεσε 6 χρόνια και περιλάμβανε μαθήματα φιλοσοφίας, πολιτικής, ρητορικής, ποίησης και μουσικής.
Ο μεγάλος Σταγιρίτης φιλόσοφος τον κατάρτισε έτσι, ώστε να μπορέσει να γίνει ο ιδανικός φορέας της Ελληνικής Παιδείας και του Ελληνικού Πολιτισμού.
Ο Μέγας Αλέξανδρος πίστευε:
_Στην υπεροχή του Ελληνικού Πολιτισμού
_Στον θησαυρό της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας από τον Όμηρο (ιδιαίτερα την Ιλιάδα) μέχρι τους τρεις μεγάλους τραγικούς (Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη) τους οποίους είχε μελετήσει καλά και δεν αποχωριζόταν ποτέ.
_Στο πνεύμα και το έργο του μεγάλου δασκάλου του Αριστοτέλη, κορυφαίου φιλόσοφου και πανεπιστήμονα.
_Στην ανάγκη απόκτησης ελληνικής παιδείας από όλους τους νέους της Ελλάδας.
_Στην πατροπαράδοτη ελληνική θρησκεία, το Δωδεκάθεο.
_Ότι οι πρόγονοί του ήταν ο Ηρακλής και ο Αχιλλέας.
β! Ο φορέας της Ιδέας «Ελλάδα»
Αρριανός: Απάντηση σε επιστολή του Δαρείου που τον καλούσε να γίνουν συναυτοκράτορες στην Περσία:«Οι υμέτεροι πρόγονοι ελθόντες εις Μακεδονίαν και εις την άλλην Ελλάδα κακώς εποίησαν ημάς, ουδέν προηδικημένοι. Εγώ δε Ελλήνων ηγεμών κατασταθείς και τιμωρήσασθαι βουλόμενος Περσών, διέβην την Ασίαν, υπαρξάντων υμών».
Αd. Reinach (Η εξελλήνιση του αρχαίου κόσμου, μετ. Ε. Μαρκής, 1938): «Χάρη στον Αλέξανδρο ο Ελληνισμός κατέκτησε τον αρχαίο κόσμο και παρέμεινε ως θεμέλιο του σύγχρονου κόσμου».
Κων. Παπαρρηγόπουλος: «Όλοι, οι επισημότεροι των φιλοσόφων, ο Αριστοτέλης, ο Θεόφραστος, ο Ξενοκράτης, ενόμιζον τον Αλέξανδρον ως ευεργέτην του Ελληνισμού» «Η μακεδονική ηγεμονία ιδρύθη δυνάμει συνθηκών τας οποίας ώμοσαν οι αντιπρόσωποι όλων των Ελληνίδων Πόλεων, ενώ αι προηγούμεναι ηγεμονίαι τας οποίας ώμοσαν τινές των Πόλεων, έπειτα όμως επεβλήθησαν υπό της ηγεμόνος Πόλεως δια της βίας εις τας υπολοίπους».
Διόδωρος: «Της των Ελλήνων απελευθερώσεις ένεκα, τον προς Πέρσας πόλεμον επανήρηται Οι δε σύνεδροι των Ελλήνων (σημ. του Πανελληνίου Συνεδρίου της Κορίνθου) εψηφίσαντο πέμψαι πρέσβεις πέντε και δέκα στέφανον φέροντας χρυσούν παρά της Ελλάδος Αριστείον Αλεξάνδρου».
Κ. Μαρξ (άρθρο του στην KölnischeZeitung): «Η ανώτατη εσωτερική άνθιση της Ελλάδας συμπίπτει με την εποχή του Περικλή και η ανώτατη εξωτερική άνθισή της με την εποχή του Αλεξάνδρου».
γ! Ο φορέας της Ελληνικής γλώσσας
Κων. Παπαρρηγόπουλος: «Δεν εξηπλώθη ο Ελληνισμός μόνον, αλλά και περί πολλά ουσιωδώς ετελέσθη. Ουδέ περιωρίσθη η εξάπλωσις αυτού εις τας προειρημένας χώρας (Μ. Ασία, Περσία, Ινδία, Κεντρική Ασία). Προς μεσημβρίαν της Αιγύπτου, εν Αιθιοπία αυτή, η ελληνική (γλώσσα) επεκράτησεν έκτοτε ως επίσημος του κράτους γλώσσα. Καθιερώθη ιδίως να επικρατήσει καθ άπασαν την Ανατολήν η γλώσσα η ελληνική ως γλώσσα της κυβερνήσεως, του εμπορίου, ως όργανον όλων των υψίστων και ευγενεστάτων σχέσεων ».
Πλούταρχος: «Θεωρούσε την Ιλιάδα ως Εγχειρίδιον Πολεμικής Τέχνης και είχε πάντα μαζί του στις εκστρατείες του ένα αντίγραφο με σχόλια του Αριστοτέλους, το οποίο φύλαγε πάντα κάτω από το μαξιλάρι του, μαζί με ένα μαχαίρι.
Όταν έφτασε το τέλος της προς Ανατολάς εκστρατείας, στις όχθες του ποταμού Ύφαση, διέταξε να στηθεί μια μαρμάρινη πλάκα πάνω στην οποία γράφηκε: «ΕΝΘΑΔΕ ΕΣΤΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ».
Ζ! Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Ως το σημείο αυτό κάναμε λόγο για τον Μ. Αλέξανδρο ως στρατηλάτη, πολεμιστή, ήρωα, ηγέτη, πολιτικό κλπ. Στην παράγραφο αυτή τον βλέπουμε σαν απλό άνθρωπο με τις ιδιότητες και της συνήθειές του.
α! Ο λάτρης της καθαριότητας του σώματος
Κάθε πρωί μετά το ξύπνημα και κάθε βράδυ πριν κατακλιθεί, απαραιτήτως και χωρίς παράλειψη έκανε λουτρό. Ακόμα και τραυματισμένος ή άρρωστος πριν πεθάνει, ασχολούνταν σχολαστικά με την καθαριότητα του σώματος.
β! Ο ιδιαίτερα ευλαβής και ευσεβής
Αρριανός: «Ήτο του θεού επιμελέστατος».
«Πίστευε ότι τις κατακτήσεις του τις πρόσφεραν οι θεοί».
«Ο θεός γίνεται ο καλύτερος στρατηγός των νικητών».
Καθημερινά, πρωί και βράδυ, ανελλιπώς έκανε θυσία στους θεούς, ακόμα κι όταν αρρώστησε και λίγο πριν πεθάνει.
Μετά την (πρώτη) μεγάλη νίκη του στον Γρανικό (334 π. Χ.) βρήκε έναν ημιτελή ναό και διέταξε να τον επισκευάσουν και να τον αφιερώσουν στην Αθηνά (γιατί ως Έλληνας, όπως και οι λοιποί Έλληνες, πίστευε στο Δωδεκάθεο).
Στο Λούξορ, στην Αίγυπτο, ξανάχτισε ένα ναό που είχαν καταστρέψει οι Πέρσες.
γ! Ο πνευματικός άνθρωπος
Γκαφούροφ Τσιμπουκίδης (μαρξιστές): «Σαν γνήσιος μαθητής του Αριστοτέλη, καταλάβαινε τη σοβαρότητα της επιστημονικής έρευνας, γι αυτό και διάλεγε ανθρώπους που αναζητούσαν ανθρώπινες γνώσεις σε διάφορες ασιατικές χώρες».
Μελετούσε την Ιλιάδα, τις τραγωδίες του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη, τις βίβλους του Φελίστου κ. ά.
Κων. Παπαρρηγόπουλος: «’νθρωπος, τη αληθεία υπεράνθρωπος, όστις, εν μέσω τηλικαύτων φοβερών περισπασμών, ησθάνετο πάντοτε την ανάγκην, να δροσίζει εαυτόν δια των ναμάτων της ελληνικής ποιήσεως και ιστορίας».
CurtiusRufus (HistoriaAlexandriMagniMacedonis): «H σκέψη του ήταν τόσο βαθιά που περιέκλειε το άπειρο».
JeanBenoistMéchin (Αλέξανδρος ο Μέγας ή το αληθινό όνειρο):
«Το έργο του ήταν μια νίκη του πνεύματος επί του αριθμού».
Στην ακολουθία του μετείχαν πολλοί άνθρωποι του πνεύματος και της τέχνης, φιλόσοφοι (Καλλισθένης του Δημοτόμου, Ολύνθιος, ανεψιός του Αριστοτέλη, ο οποίος όμως πήρε μέρος στη συνωμοσία κατά του Αλεξάνδρου και γι αυτό εκτελέσθηκε, Ανάξαρχος ο Αβδηρίτης, Γύρρων ο σκεπτικός κ. ά.) άνθρωποι των γραμμάτων-συγγραφείς (Ξενοκράτης ο Χαλκηδόνιος, Αναξιμένης του Αριστοτέλους από τη Λάμψακα κ. ά.) τραγωδοί, ηθοποιοί, μουσικοί, χορευτές κ.λ.π.
δ! Ο πρόδρομος του Χριστιανισμού
Κων. Παπαρρηγόπουλος: «Η κατάστασις αυτή των πραγμάτων υπήρξε βραδύτερον το κυριώτερον όργανον της διαδόσεως και της αναπτύξεως του Χριστιανισμού».
TheodorBirt (AlexanderderGrosseunddasWeltgriechen tum Leipzig, 1924): «Ο Αλέξανδρος είναι η αρχή και ο Χριστός το τέλος».
ε! Ο προνοητικός
Διόδωρος: «Επειδή οι Μακεδόνες βετεράνοι που απολύθηκαν και γύρισαν στη Μακεδονία, είχαν αφήσει πίσω τους 10.000 παιδιά τα οποία είχαν αποκτήσει από ασιάτισσες, ο Αλέξανδρος διέθεσε τα απαιτούμενα ποσά για να ανατραφούν αυτά τα παιδιά ως ελεύθεροι πολίτες και διόρισε διδασκάλους για να τους δώσουν την πρέπουσα αγωγή και μόρφωση, σύμφωνα με τις ελληνικές αντιλήψεις.».
στ! Ο φυσιολογικά ομαλός άνθρωπος
Αυτοί που θέλησαν να πλήξουν τον Μέγα Αλέξανδρο παρουσιάζοντάς τον ως ομοφυλόφιλο, με σχέσεις με τον φίλο του Ηφαιστείονα, διαψεύδονται από τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα.
Ως φυσιολογικός άνδρας παντρεύτηκε με σφοδρό έρωτα τη Ρωξάνη, κόρη του Οξυάρτη, έμεινε σ όλη τη ζωή του ερωτευμένος μ αυτή, απέκτησαν ένα παιδί και πέθανε στην αγκαλιά της. Η Ρωξάνη υπήρξε υποδειγματική σύζυγος και στάθηκε δίπλα του με πολλή αγάπη και στοργή.
Έκανε άλλους δυο γάμους στο πλαίσιο των 10.000 γάμων Ελλήνων με Ασιάτισσες στα Σούσα, ο ένας με την κόρη του Δαρείου Βερσίνη και ο άλλος με την κόρη του Αρταξέρξη Ώχου, Παρυσάτιδα.
Κατά τα γραφόμενα είχε και δυο ερωτικές περιπέτειες, μια με την ωραιότατη βασίλισσα της Μπάρντια, Νουσαμπέ και με μια Κινέζα σκλάβα.
ζ! Ο αφιλοχρήματος
Υπήρξε μοναδικό ασφαλώς στους αιώνες και στον κόσμο υπόδειγμα αφιλοχρηματίας.
Αρριανός: «Είπε προς τους στρατιώτες του: Δεν έχω τίποτα δικό μου και κανείς δεν μπορεί να ανακαλύψει δικούς μου θησαυρούς, εκτός από όσα είναι δικά σας αποκτήματα και όσα φυλάγονται για σας ».
Αρριανός: «Ήταν χρημάτων εις τας εαυτού ηδονάς φειδωλότατος».
η! Ο πλουσιοπάροχος
Αρριανός: «Γενναιοδωρότατος».
Πλούταρχος: «Μεγαλοδωρότατος».
Όσα λάφυρα αποκτούνταν μοιράζονταν στους άνδρες του. Οι αμοιβές και οι άλλες υλικές παροχές προς αυτούς ήταν πολύ ικανοποιητικές.
(Αυτά με τη σύγχρονη πρακτική αποκαλούνταν κίνητρα Incentivesκαι «παρότρυνση» Motivating).
θ! Ο μεγαλόψυχος
Διόδωρος: «Πολλοί Πέρσες ηγεμόνες που είχαν ακολουθήσει τον Δαρείο στη φυγή, παραδόθηκαν. Σ αυτούς φέρθηκε με μεγάλη επιείκεια και λόγω αυτής απέκτησε μεγάλη δόξα.».
Εξ άλλου, η αμνηστία προς τους Έλληνες φυγάδες και μισθοφόρους που πολέμησαν εναντίον του στις τάξεις του Δαρείου, συγκλόνισε όλη την Ελλάδα.
ι! Ο Φίλος
Είχε κοντά του όλους τους φίλους του. Τους διόρισε στρατηγούς, ταξιάρχους, σατράπες (πολιτικούς διοικητές). Τους γέμισε, εκτός από δόξα και με πλούτη πολλά.
Πλούταρχος: «Οι φίλοι του κατέστησαν ισοβασιλείς».
Τον πόνεσε πολύ ο θάνατος του επιστήθιου φίλου του και «εξ απορρήτων» Ηφαιστείονα.
Αρριανός: «Διέταξε να κατασκευασθεί στην Αλεξάνδρεια στη νήσο Φάρος Ηρώο του Ηφαιστείονα «μεγέθει μέγιστον και πολυτελεία ευπρεπέστατον».
Διόδωρος: «Ηγάπησεν αυτόν μάλιστα των εν στοργή φίλων, δοξαζομένων και μετά την τελευτήν, ετίμησεν αυτόν ανυπερβλήτως».
Κων. Παπαρρηγόπουλος: «Κατά μήνα Μάϊον ετέλεσεν εις Βαβυλώνα την μυθώδη εκείνην εκφοράν του Ηφαιστείωνος».
Όσοι προσπάθησαν ματαίως, βέβαια να πλήξουν ποικιλοτρόπως τον Μέγιστο Αλέξανδρο, θέλησαν να τον παρουσιάσουν ως ομοφυλόφιλο και ως έχοντα σεξουαλική σχέση με τον πολυαγαπημένο φίλο του. Αλλά, όπως αναφέραμε και παραπάνω, ο Αλέξανδρος ήταν φυσιολογικότατος και ομαλότατος (με γάμο από σφοδρό έρωτα με τη Ρωξάνη κ.λ.π.) και τα περί ομοφυλοφιλίας του είναι κατασκευάσματα άρρωστων μυαλών που στόχο είχαν τη μείωση της προσωπικότητας και της δόξας του Μέγιστου άνδρα της Παγκόσμιας Ιστορίας.
Η! ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΚΡΟΥΣΗ ΤΟΥΣ
Αυτές αναφέρονται κυρίως από τους μαρξιστές συγγραφείς Γκαφούροφ και Τσιμπουκίδη, αλλά και από ορισμένους άλλους που ενοχλούνται από την δόξα και τα μεγαλειώδη επιτεύγματα του Κολοσσού της Παγκόσμιας Ιστορίας.
Η κατηγορία αριθμείται 1 και η απάντηση 2.
α! Ιμπεριαλιστής
1.Ο ιμπεριαλισμός αποβλέπει στην καθυπόταξη λαών, οι οποίοι γίνονται απόλυτα εξαρτημένοι και στην οικονομική εκμετάλλευση των χωρών τους.
2.Δεν επιδίωξε την πολιτική εξάρτηση των Περσών και δεν υπήρξε καμία οικονομική εκμετάλλευση της χώρας τους. Αντίθετα, έκανε πολλά έργα για την ανάπτυξη της χώρας, τα οποία έμειναν σ αυτή και οι λαοί τον ευγνωμονούσαν.
β! Κατακτητής μόνο και όχι εκπολιτιστής
1.Απέβλεπε μόνο στην κατάκτηση των ασιατικών χωρών, χωρίς να μεριμνά για τον εκπολιτισμό τους.
2.Ιδιόρυθμος «κατακτητής» που τον ελάτρευσαν οι κατακτημένοι λαοί, των οποίων αναβάθμισε το πολιτιστικό επίπεδο και αντί για ερείπια και χρήση βίας, τους έμαθε να ζουν καλύτερα.
γ! Συνεχιστής του δουλοκτητικού καθεστώτος
1.Δεν μετέβαλε το καθεστώς αυτό.
2.Ανεδαφική και εξωπραγματική η αξίωση, 400 π. Χ. χρόνια να καταργήσει ένα καθεστώς που διατηρήθηκε μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα.
Αλλά, επέτυχε την απόλυτη συμφιλίωση μεταξύ Ελλήνων και Ασιατών και απαγόρευσε να πωλούνται οι αιχμάλωτοι πολέμου ως δούλοι.
δ! Ανατολίτης ηγεμόνας
1.Έτσι χαρακτήρισαν τον Μέγα Αλέξανδρο οι επικριτές του.
2.Οι ανατολίτες ηγεμόνες ποτέ δεν πολεμούσαν μαζί με τους στρατιώτες τους και επιδίωκαν τη συγκέντρωση κατά το δυνατό, περισσότερου πλούτου.
Ο Μέγας Αλέξανδρος πολεμούσε όχι μαζί, αλλά επικεφαλής των στρατιωτών του. Και από τα πλούτη που κέρδισε μαχόμενος δεν κράτησε τίποτα για τον εαυτό του. Όλα τα μοίρασε στα στελέχη και τους στρατιώτες του.
ε! Υπήρξε συνεργάτης των Περσών αριστοκρατών
1.Μ αυτή την κατηγορία εννοούν ότι υποστήριζε τους Πέρσες και όχι τους δικούς του.
2.Ο Μέγας Αλέξανδρος στο πλαίσιο των δημοσίων σχέσεων που εφάρμοζε, είχε συνεργασία με όλους, με σκοπό να δημιουργεί φιλίες αντί για εχθρότητες. Οι δικοί του ήταν οι άνθρωποί του, οι συμπολεμιστές που πέρασαν μαζί πολλές ταλαιπωρίες, αλλά πανηγύρισαν και πολλές νίκες. Οι σχέσεις μ αυτούς ήταν δεσμοί αίματος.
στ! Οικονομικά αίτια
1.Την εκστρατεία στην Ανατολή υποκίνησαν οικονομικά αίτια.
2.Ο ίδιος ο Αλέξανδρος (σε απαντητική επιστολή του προς τον Δαρείο) ανέφερε ότι η εκστρατεία του έγινε για να δοθεί εκ μέρους των Ελλήνων εκδίκηση για όσα οι Πέρσες έκαναν σε βάρος της Ελλάδας με της εκστρατείες τους, όπως και για την απελευθέρωση των Ελλήνων της Μ. Ασίας που ήταν αιχμάλωτοι των Περσών.
Όσα αποκτήθηκαν από την απόκτηση των περσικών θησαυροφυλακίων χρησιμοποιήθηκαν για τη συνέχιση της εκστρατείας (βάσει της αρχής «οφέλη εκ του εχθρού» και για παροχές προς τα στελέχη και τους στρατιώτες.
ζ! Αλλαγή χαρακτήρα
1.Μεταβλήθηκε σε ύπουλο και αλαζόνα.
2.Κακόβουλη, αστήρικτη κατηγορία. Ο Αλέξανδρος παρέμεινε ο ίδιος, αλλά έγινε καχύποπτος όταν αποκαλύφθηκε η συνωμοσία σε βάρος του, με σκοπό την δολοφονία του, στην οποία πήραν μέρος δυστυχώς και πρόσωπα που εμπιστευόταν.
η! Σφαγέας χασάπης των λαών
1.Κατηγορία που χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλη έκταση για να πληγεί ο Αλέξανδρος.
2.Είναι φυσικό στους πολέμους να υπάρχουν θύματα, νεκροί και τραυματίες.
Αλλά, είναι εκτός λογικής να γίνεται λόγος για «σφαγιασμούς» του 4ου π. Χ. αιώνα, όταν 24 αιώνες μετά (στον 20ο αιώνα) έγιναν τα χειρότερα εγκλήματα με αποκορύφωμα τις βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι που είχαν εκατοντάδες χιλιάδες θύματα.
Ως προς την ολοκληρωτική καταστροφή των Θηβών (που στασίασαν εναντίον του, όταν ετοιμαζόταν για την εκστρατεία στην Ανατολή), ο Αρριανός γράφει ότι «έδειξαν ιδιαίτερο ζήλο οι γείτονες Πλαταιείς, Φωκείς και οι υπόλοιποι Βοιωτοί για λόγους εκδίκησης, από παλαιά εχθρότητα».
Επίλογος
Ο φθόνος δεν έλειψε ποτέ, όπως και οι πρόθυμοι επικριτές.
Γι αυτούς ο Αρριανός έγραψε: «Όποιος κατακρίνει τον Αλέξανδρο ας υπολογίσει και ποιος είναι ο ίδιος και ποια είναι η δική του μοίρα αφενός και αφετέρου τι έγινε εκείνος (ο Αλέξανδρος) και σε ποιο σημείο ανθρώπινης καλοτυχίας έφτασε, αφού, εντελώς, χωρίς καμία αντίρρηση, έγινε βασιλιάς και των δυο ηπείρων (Νοτιοδυτικής Ευρώπης, Δυτικής και Κεντρικής Ασίας) και το όνομά του έφτασε παντού, ενώ αυτός που τον κατακρίνει είναι πολύ μικρότερός του, ασχολείται με μικροπράγματα, χωρίς και σ αυτά ακόμα να τα καταφέρνει ».
Για κάθε μικρόψυχο επικριτή του Μεγάλου Αλεξάνδρου ισχύει αυτό που είπε ο Αθηναίος ρήτορας Αισχίνης, στον λόγο του «Κατά Κτησιφώντος»: «Θεωρεί τον Αλέξανδρον ουκ εκ της Αλεξάνδρου φύσεως, αλλ εκ της εαυτού ανανδρίας».
ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Είναι εκτός αμφιβολίας το ότι ο Μέγας Αλέξανδρος υπήρξε ο Μέγιστος ανά την υφήλιο και ανά τους αιώνες. Και βρίσκεται, κατά παγκόσμια παραδοχή τόσο ψηλά, ώστε, όχι μόνο να μην υπάρχει προσωπικότητα άλλη να τον ανταγωνισθεί, αλλά ούτε κάποιος που να μην υστερεί πολύ απέναντί του. Γι αυτό ο Μέγας Αλέξανδρος είναι ασύγκριτος.
Αυτή είναι η αλήθεια, μακριά από κάθε υπερβολή, εθνικιστική έξαρση και προσωπολατρία.
Αυτόν, λοιπόν, τον Μέγιστο και ασύγκριτο, πως τον τιμούν οι Έλληνες και όχι μόνο οι Μακεδόνες αφού Έλληνας χαρακτηρίζεται και Έλληνας ήταν;
Ελάχιστοι είναι οι προς τιμή του ανδριάντες (Πέλλα, Θεσσαλονίκη). Στην Αθήνα είναι έτοιμος ο ανδριάντας (έργο του γλύπτη Ι. Παππά), αλλά δεν βρέθηκε ακόμα .. ο κατάλληλος χώρος για να τοποθετηθεί (γελοιότητες). Ήδη πολλοί πολίτες από διάφορα μέρη της Ελλάδας διαμαρτύρονται γι αυτή την αδικαιολόγητη βραδύτητα. Λίγες είναι και οι προτομές. Από πλατείες και οδούς στο όνομά του, οι περιπτώσεις είναι ανεπίτρεπτα περιορισμένες.
Στα σχολεία μας υπάρχουν αναρτημένοι πίνακες με τις μορφές αγωνιστών του 21. Ορθότατα. Λείπει όμως ένας πίνακας με τη μορφή του Μεγαλέξανδρου.
Σε σύγκριση μ αυτές τις δικές μας παραλείψεις, οι σφετεριστές και παραχαράκτες της Ιστορίας Σκοπιανοί κάνουν ό,τι μπορούν για να προβάλουν ως Σλαβομακεδόνα τον Υπερέλληνα Αλέξανδρο.
Πρέπει να διακηρυχθεί με κάθε τρόπο η ανάγκη να πράξουμε ως Έλληνες το χρέος μας.
Πιστεύω ότι ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΩΝ ο Σύνδεσμός μας θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά και για την υπόμνηση του χρέους των Πανελλήνων, αλλά και για την υλοποίησή του στην πράξη.
Υ.Γ. Οφείλω να ομολογήσω το ότι εκ μέρους μεγάλου πλήθους Ελλήνων, ο Αλέξανδρος ανεδείχθη ο μεγαλύτερος Έλληνας, κατά την ψηφοφορία που προκάλεσε ο τηλεοπτικός σταθμός «ΣΚΑΪ» μαζί με την Εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (2009) δημιούργησε μεγάλη ικανοποίηση και απέδειξε ότι η κρίση των Ελλήνων είναι αλάνθαστη.
Αλλά, δεν παύει να αποτελεί ΧΡΕΟΣ όλων, να είναι εμπράκτως παρούσα σε όλη την Πατρίδα μας η μορφή του Μεγίστου των Ελλήνων και της Οικουμένης, κατά την γνώμη μας Αλεξάνδρου.